Miras taksim sözleşmesi, mirasçıların, vefat edenin malvarlığını kendi aralarında anlaşarak paylaştırmak için düzenledikleri resmi bir belgedir. Türk Medeni Kanunu’nun 676. maddesi uyarınca, mirasçılar bu sözleşmeyle miras paylarını belirler ve malvarlığını nasıl paylaşacaklarına karar verir. Bu sözleşme, mirasın paylaşımında anlaşmazlıkları önler ve süreci hızlandırır.

I-Sözleşmenin Özellikleri

• Gönüllülük: Tüm mirasçıların rızası gereklidir; zorla dayatılamaz.

• Resmiyet: Genellikle noter huzurunda düzenlenir, ancak yazılı olarak da hazırlanabilir. Standart ve şablon sözleşmeler yerine, olayın detaylarının ve mirasçıların ve miras malların özelliklerinin dikkate alınarak duruma özel bir taksim sözleşmesinin hazırlanması ileride karşılaşılacak sorunların çözülmesi açısından önemlidir. 

• Kapsam: Taşınmazlar (ev, arsa), taşınır varlıklar (araç, para) ve diğer hakları içerir.

• Saklı Pay Koruması: Mirasçıların saklı payları (TMK Md. 506) korunmalıdır; aksi takdirde sözleşme iptal edilebilir.

II-Sözleşmenin Avantajları

• Hızlı ve Basit: Mahkeme sürecine gerek kalmadan paylaşım tamamlanır. Yukarıda da vurgulandığı üzere bu sözleşme ile bütün sorunları çözmek için sözleşmenin içeriğinin iyi hazırlanması büyük önem taşımaktadır.Aksi takdirde ileride yine davalar ile karşılaşmak mümkün olacaktı. 

• Esneklik: Mirasçılar, malvarlığını kendi ihtiyaçlarına göre paylaştırabilir.

• Anlaşmazlık Önleme: Resmi bir belgeyle paylaşım netleşir, ileride çıkabilecek uyuşmazlıklar azalır.

III-Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Saklı Paylar: Çocuklar, eş veya anne-baba gibi mirasçıların saklı paylarına saygı gösterilmelidir.

• Noter Onayı: Sözleşme bir avukat tarafından hazırlandıktan sonra istenirse noter tarafından onaylanması yaptırılarak ileride imza inkarının önüne geçilebilir.

• Vergi Yükümlülüğü: Veraset ve intikal vergisi, paylaşım öncesi beyan edilip ödenmelidir.

• Tüm Mirasçıların Katılımı: Bir mirasçının anlaşmaya katılmaması, süreci mahkemeye taşıyabilir.

       Örnek

      Ali Bey’in vefatından sonra geriye bir ev (800.000 TL) ve 200.000          TL nakit kalır. Mirasçılar (eşi Ayşe Hanım ve oğlu Can) anlaşarak           taksim sözleşmesi yapar:

       Ayşe Hanım evi alır (1/4 pay + denkleştirme).

       Can nakit parayı alır (3/4 payın karşılığı). Noterde düzenlenen                sözleşmeyle paylaşım resmiyet kazanır ve tapu devri yapılır.

IV-Sonuç

Miras taksim sözleşmesi, mirasın anlaşmayla paylaşılmasını sağlayan pratik ve etkili bir yöntemdir.

Mirasçıların uzlaşması, süreci hızlı ve sorunsuz hale getirir.

Ancak, saklı paylar ve vergi yükümlülükleri gibi yasal detaylara dikkat edilmelidir. Ancak, olayda mal kaçırma, mirasçılardan birisinin fazla pay alması, birilerinin mahrum bırakılması gibi durumlar var ise avukatın önerileri doğrultusunda hareket ederek, bu durumlarında sözleşmede yer alması sağlanabilir veya sözleşmeden vazgeçilerek ilgili konu ile ilgili davalar açılabilir. 

Hukuki destek, sözleşmenin geçerliliğini ve adil paylaşımı güvence altına alır.

Kaynaklar

• Türk Medeni Kanunu (Md. 676)

• Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu

• Noterlik Kanunu

Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir?

Ortaklığın giderilmesi davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine sahip malvarlığının (örneğin, ev, arsa, tarla) ortaklar arasında bölüşülmesi veya satılarak paylaştırılması için sulh hukuk mahkemesinde açılan bir davadır. Türk Medeni Kanunu’nun 698-701. maddelerine göre düzenlenen bu dava, miras paylaşımı, boşanma veya ortak yatırımlar gibi durumlarda ortaya çıkan ortak mülkiyetin sona erdirilmesi için kullanılır.

Davanın Özellikleri

• Kimler Açar? Ortak mülkiyete sahip herhangi bir paydaş (örneğin, mirasçı, eski eş).

• Amaç: Malvarlığını aynen taksim (bölerek paylaşım) veya satış yoluyla paylaştırma.

• Yetkili Mahkeme: Malın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesi.

• Zaman Aşımı: Genellikle zaman aşımı yoktur; her zaman açılabilir.

Süreç Nasıl İşler?

1. Dava Açılması: Ortaklardan biri, mirasçılık belgesi veya tapu kaydı gibi belgelerle sulh hukuk mahkemesine başvurur.

2. Malvarlığının Tespiti: Mahkeme, ortak malvarlığını (örneğin, taşınmazın değerini) belirler.

3. Paylaşım veya Satış:

   • Aynen Taksim: Mal bölünebilir ise (örneğin, büyük bir arsa), paylar mirasçılara dağıtılır.

   • Satış: Bölünemiyorsa (örneğin, tek bir ev), mal açık artırmayla satılır ve gelir paylara göre dağıtılır.

4. Karar ve Tescil: Mahkeme kararıyla paylaşım yapılır veya satış geliri paylaştırılır. Taşınmazlar için tapu devri yapılır.

Önemli Noktalar

• Anlaşma Önceliği: Mirasçılar noter huzurunda anlaşarak paylaşımı yaparsa dava açılmasına gerek kalmaz.

• Masraflar: Dava masrafları (harç, bilirkişi ücreti) ortaklar arasında paylaştırılır.

• Saklı Paylar: Mirasçıların saklı payları (TMK Md. 506) korunur.

• Süre: Dava, malvarlığının karmaşıklığına bağlı olarak 6 ay ile 2 yıl sürebilir.

Örnek

Ayşe ve Mehmet, babalarından miras kalan bir evde 1/2’şer paya sahiptir. Ayşe evin satılmasını isterken Mehmet evi almak ister. Anlaşamayınca Mehmet, ortaklığın giderilmesi davası açar. Mahkeme, evin bölünemeyeceğine karar verir ve açık artırmayla satışı emreder. Satıştan elde edilen 1 milyon TL, eşit olarak paylaştırılır.

Sonuç

Ortaklığın giderilmesi davası, ortak mülkiyeti sona erdirmek için etkili bir yoldur. Anlaşmazlık durumunda mahkeme, adil bir paylaşım sağlar. Ancak, noter yoluyla anlaşma daha hızlı ve ekonomik olabilir. Hukuki destek, sürecin sorunsuz ilerlemesi için önemlidir.

Kaynaklar

• Türk Medeni Kanunu (Md. 698-701)

• Yargıtay Kararları

İştirak Halinde Mülkiyet Nedir?

İştirak halinde mülkiyet, bir malvarlığının (örneğin, ev, arsa, para) mirasçılar arasında henüz paylaştırılmamış olduğu durumdur. Genellikle bir kişi vefat ettiğinde, mirasçıların miras üzerindeki hakları ortaklaşa başlar. Bu durumda:

• Mirasçılar, malvarlığına “topluca” sahiptir.

• Kimsenin belirli bir payı (örneğin, evin yarısı) yoktur; herkesin hakkı tüm malvarlığı üzerindedir.

• Örnek: Ahmet Bey vefat ederse, eşi ve iki çocuğu mirasa ortak olur. Ev, arsa veya banka hesabı henüz kimin olacağı belli değildir.

• Ne Zaman Sona Erer? Miras taksim sözleşmesi veya ortaklığın giderilmesi davasıyla paylaştırıldığında.

Müşterek Mülkiyet Nedir?

Müşterek mülkiyet, bir malvarlığının paylara bölündüğü ve her ortağın belirli bir paya (örneğin, 1/3, 1/2) sahip olduğu durumdur.

• Her ortak, kendi payı üzerinde tasarrufta bulunabilir (örneğin, payını satabilir).

• Ancak, malın tamamı üzerinde karar almak için diğer ortakların onayı gerekir.

• Örnek: Bir evde Ayşe’nin 1/2, Mehmet’in 1/2 payı varsa, bu müşterek mülkiyettir. Ayşe kendi payını satabilir, ama evin tamamını satmak için Mehmet’in rızası gerekir.

İkisi Arasındaki Farklar

• Paylaşım Durumu: İştirak halinde mülkiyette paylar belirsizdir; müşterek mülkiyette paylar nettir (örneğin, 1/4, 3/4).

• Yönetim: İştirak halinde tüm mirasçılar birlikte hareket eder; müşterek mülkiyette her ortak kendi payı için daha bağımsızdır.

• Örnek Durum: İştirak halinde mülkiyet, mirasın henüz paylaşılmadığı “geçici” bir durumdur (genelde miras davalarında görülür). Müşterek mülkiyet ise payların belli olduğu, daha kalıcı bir ortaklıktır (örneğin, boşanma sonrası veya ortak yatırım).

Nasıl Sona Erer?

• İştirak Halinde Mülkiyet: Mirasçılar noter huzurunda taksim sözleşmesi yapar veya ortaklığın giderilmesi davası açar.

• Müşterek Mülkiyet: Mal satılarak veya aynen taksim edilerek (bölünebiliyorsa) ortaklık biter. Sulh hukuk mahkemesine dava açılabilir.

Örnek

• İştirak Halinde: Fatma Hanım vefat eder, geriye ev ve banka hesabı kalır. Çocukları Ali ve Zeynep, mirasa “topluca” sahiptir. Paylaşım yapılana kadar bu iştirak halinde mülkiyettir.

• Müşterek Mülkiyet: Ali ve Zeynep, evi paylaşır; Ali’ye %60, Zeynep’e %40 pay düşer. Artık ev, müşterek mülkiyete geçer.

Sonuç

İştirak halinde mülkiyet, mirasın henüz paylaşılmadığı, ortakların topluca hak sahibi olduğu bir durumdur.

Müşterek mülkiyet ise payların belli olduğu, daha net bir ortaklık türüdür.

İştirak halinde bir mülkiyetin devamını istemeyen taraf iştirak halindeki mülkiyetin müşterek mülkiyete dönüştürülmesi için dava açabilir.

Anlaşmazlıkları önlemek için hukuki destek almak önemlidir.

Kaynaklar

• Türk Medeni Kanunu (Md. 640, 698-701)